Կյանքի առաջին վեց ամիսներին երեխայի հիմնական սնունդը մայրական կաթն է: Կյանքի առաջին տարվա երկրորդ կեսին, սակայն, փոքրիկի սննդացանկն աստիճանաբար հարստանում է և արդեն մեկ տարեկան հասակում պարունակում է բազմաթիվ պյուրեներ, մրգեր, բանջարեղեններ և այլն:

Մայրը պետք է շարունակի երեխային կերակրել կրծքով օրական այնքան անգամ, որքան երեխան ցանկանա: Այդուհանդերձ, վեց ամսականից հետո մայրական կաթը կարող է արդեն չբավարարել երեխայի օրգանիզմի պահանջները:

Յոթերորդ ամիսը երեխայի սննդակարում առանձնահատուկ է նրանով, որ այս  շրջանում սննդակարգում ընդգրկվում է նաև միսը (սկզբնական շրջանում հեշտ մարսվող թռչնամիս):

Որքա՞ն է մսի չափաբաժինը՝ ըստ տարիքի

Երեխային պետք է սկզբում տալ ½ թեյի գդալ միս, ապա աստիճանաբար ավելացնել և տալ մինչև 20-30 գրամ (8-9 ամսական):

Ինչ է հարկավոր

դդմիկ (թարմ կամ սառեցված)

ջուր

կարագ

Մրգեր և  բանջարեղեններ

Եթե 6 ամսական հասակում երեխային կարելի է տալ դդմիկ, դդումի բաց գունի տեսակները, խնձոր, տանձ, բանան, ապա արդեն մեկ տարեկան հասակում այդ ցանկն ընդլայնվում է, երեխային արդեն կարելի է տալ կիվի, նարինջ, ելակ, բալ, հաղարջ և այլն:

Դդումով ապուրը իդեալական է որպես  հավելյալ կերակրատեսակ փոքրիկների համար: Մայրիկները հաճախ այն ներառում են փոքրիկի սննդացանկում 5-6 ամսական հասակից:

Երեխաների սննդակարգում միսը պարտադիր է: Երեխաներին խորհուրդ չի տրվում լինել բուսակեր, քանի որ աճի և զարգացման համար երեխայի օրգանիզմին անհրաժեշտ են կենդանական սպիտակուցներ, B վիտամիններ

Ինչպես են ատամները ծկթում

Շատ երեխաների մոտ արդեն 3-4 ամսականում այտուցվում  են լնդերը, ուժեղանում է թքարտադրությունը, ձեռքն ընկած ամեն ինչ դեպի բերան են տանում:  Երեխան կարող է դառնալ նաև անհանգիստ, կամակորություն անել: Սրանք ատամների ծկթելու առաջին  նախանշաններն են, բայց բուն ատամ հանելուն դեռ շատ ժամանակ կա:

Ի՞նչ է զգում երեխան այս ժամանակ: Պատասխանը մեկն է` անտանելի քոր լնդերում:  Նա ամեն վայրկյան ցանկանում է քորել բերանի խոռոչը:

Մանրամասնում է  Սեբաստիա բժշկական կենտրոնի մանկաբույժ Գոհար Դավթյանը:

Հարցերին պատասխանում  է «Շենգավիթ» բժշկական կենտրոնի նորածինների ինտենսիվ թերապիայի բաժանմունքի նեոնատոլոգ Արթուր Ջանազյանը: 

Ի՞նչ է աղիքային ինֆեկցիան:

Հարցերին պատասխանում է Շենգավիթ բժշկական կենտրոնի նորածինների ինտենսիվ թերապիայի բաժանմունքի նեոնատոլոգ Լարիսա Դալլաքյանը։

Սովորաբար առաջին ատամները ծկլթում են 5-8 ամսականում, սակայն դրանց մասին հոգ տանել հարկավոր է նախքան դուրս գալը, քանի որ լնդերի վրա հայտնվում են սննդի մնացորդներ և մանրէներ: Որպեսզի դրանք չվնասեն փոքրիկի դեռ դուրս չեկած ատամիկները, հարկավոր է հատուկ նորածինների համար խոզանակով հեռացնել դրանք:

Վերջին հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ երեխային դաստիարակելու ծեծի մեթոդները կարող են մեծացնել մտավոր զարգացման խնդիրների հավանականությունը:

Փսխումը հաճախ հանդիպող երևույթ է, որը տարբեր տարիքում տարբեր կերպ է արտահայտվում: Ի՞նչը կարող է հանգեցնել փսխման և ի՞նչ անել այդ պարագայում: Ներկայացնում է մանկաբույժ Գոհար Քյարունցը․

Երբ փոքրիկը հատում է 9 ամսականի սահմանագիծը, սկսում է օր օրի զարգանալ՝ սովորելով նոր շարժումներ, հնչյուններ ու բառեր:

Խաղեր 7 ամսական երեխայի համար

1 տարեկան երեխան սովորաբար կարողանում է անել հետևյալը․

Երբեմն մենք թույլ ենք տալիս սխալներ, որոնք չենք գիտակցում: Դա վերաբերում է նաեւ փոքրիկի քնին: Օրինակ՝ քնից առաջ խաղացնում ենք կամ  ակտիվ երեկո անցկացնում: Եթե հետեւենք փոքրիկի քնի այբուբենին, հնարավոր է՝ կրճատենք նաեւ մեր հոգնությունը. չէ՞ որ եթե փոքրիկը գիշերն արթնանում է,  խանգարվում է նաեւ մայրիկի քունը: Եվ այսպես, ինչ է պետք անել կամ չանել.

Մեր օրերում բազմատեսակ մուլտֆիլմերի առկայությունը, թեև զարգացնում է փոքրիկին, սակայն միաժամանակ էլ դժվարացնում է փոքրիկի՝ արագ խոսելու գործընթացը:

9 ամսական երեխան արագ չոչ է անում, հենարանից բռնվելով՝ կարողանում է կանգնել կամ նստել, այս տարիքում երբեմն երեխաները կարողանում են պառկած տեղից նստել և հակառակը։ 9 ամսական երեխաները ծնողների օգնությամբ կարողանում են քայլել։ Այս տարիքի երեխաները նաև  կրկնօրինակում են մեծահասակների շարժումները։

Եթե 8 ամսական երեխային խնդրեք գտնել որևէ առարկա, նա հայացքով այն կփնտրի։ Այս տարիքում երեխայի մոտ առաջանում է նոր իրերի, երևույթների նկատմամբ հետաքրքրություն։ Դեմքի միմիկաները զարգանում են։ Նա սկսում է ճանաչել իր արտացոլանքը հայելու մեջ։ Երեխան 8 ամսականում կարողանում է ինքնուրույն նստել և, որևէ բանից բռնվելով, վեր կենալ։

Առաջին բառերը երեխաները սկսում են արտաբերել կյանքի առաջին 9-18 ամիսների ընթացքում: Խոսքի ձևավորման հարցում մեծ նշանակություն ունեն միջավայրն ու մեծահասակները:

Տարբեր երեխաներ տարբեր հաճախականությամբ են կղում: Եզակի դեպքերում դա կարող է տեղի ունենալ 2-3 օրը մեկ անգամ. սա դեռևս չի նշանակում, որ փոքրիկը փորկապություն ունի:

Երիտասարդ մայրիկները, չնայած անքուն գիշերների հեռանկարին, հիմնականում անհամբերությամբ են սպասում երեխայի առաջին ատամի ծկլթելուն: Եվ այդ սպասումն ուղեկցվում է նաև վախերով. «Իմ բալիկի հասակակիցների ատամներն արդեն դուրս են եկել, իսկ մերը` ոչ, գուցե ինչ-որ լուրջ պատճառ կա»: 

Հարցերին պատասխանում է «Շենգավիթ» բժշկական կենտրոնի նորածինների ինտենսիվ թերապիայի բաժանմունքի վարիչ, բժշկական գիտությունների թեկնածու Հակոբ Մելքումյանը:

Վախը պատկանում է մարդու արմատական զգացմունքների շարքին: Դա կարելի է սահմանել որպես  կյանքին սպառնացող վտանգների զգայական սուր ընկալում:

Վախը և տագնապը երկու հասկացություններ  են, որոնց միավորում է անհանգստության զգացումը: Նրանցում արտացոլված են սպառնալիքի ընկալումը կամ անվտանգության զգացողության պակասը:

Դեռ մեկ շաբաթ առաջ փոքրիկը բոլորին անխտիր ժպտում էր, բայց այժմ հանկարծակի փոխվել է ու խուսափում է անծանոթներից: Մի՛ անհանգստացեք:

Եթե փոքրիկն անհանգիստ է, լացում է, ձեռքը  տանում դեպի ականջը, հնարավոր է՝  ցավում է փոքրիկի ականջը:

Մեզ մշտապես թվում է, որ մեր երեխան անդադար լաց է լինում, մինչդեռ մյուս երեխաները`ոչ։

Ինչու՞ է երեխան գիշերը հաճախ լաց լինում:

Ատամհատիկը հին հայկական ժողովրդական տոն է:  Հնում այն ուներ պտղաբերության եւ առատության խորհուրդ: Տարբեր բարբառներում այն տարբեր բառերով են կոչում.  օրինակ՝ Վայոց Ձորում՝ կեռահատիկ, Արարատյան դաշտում՝ հատիկ, Շիրակում՝ ակռահատիկ, Սյունիքում՝ ատամսուրիկ կամ սեղքահատիկ:

1. Եթե որեւէ բան ցանկանում են ստանալ լացի գնով, երբե՛ք մի տվեք: Եթե պնդում են, շեղե՛ք ուշադրությունը նրանց համար որեւէ արժեքավոր բանով: