Երեխայի զարգացման յուրաքանչյուր ամիս մի նոր փուլ է՝ իր առանձնահատկություններով և ձեռք բերված նոր կարողություններով։
Ինն ամսական փոքրիկների զարգացումը կարևոր փուլ է նրանց կյանքի մեջ, քանի որ այս ամսում երեխան սկսում է ավելի ակտիվ ճանաչել իր շրջապատը, զարգացնել շարժական, կոգնիտիվ, լեզվական և սոցիալական–էմոցիոնալ հմտությունները, իսկ ընտանիքի անդամների հետ կապը դառնում է ավելի խորացված: Այս հոդվածում կծանոթանանք ինն ամսական երեխայի զարգացման հիմնական առանձնահատկություններին և կներկայացնենք ծնողների համար գործնական խորհուրդներ, որոնք նպաստում են նրա ներդաշնակ զարգացումը:
Ֆիզիկական զարգացում
Այս տարիքում ֆիզիկական զարգացման հիմնական ուղղություններն են.
-
Մոտորիկ հմտություններ:
Երեխան սկսում է ավելի ինքնավար կերպով շարժվել՝ սովորելով նստել, կանգնել և գուցե նույնիսկ պատրաստվում է առաջին քայլերին:
Բացի այդ, իններորդ ամիսը նշում է նաև մկանային համակարգի զարգացման ժամանակաշրջան, երբ երեխան ավելի ամուր բռնում է առարկաները և փորձում դրանք շարժել կամ օգտագործել։ Երեխան կարող է նաև սկսել ավելի ինքնուրույն վերցնել իր խաղալիքները, պահել դրանք ձեռքում կամ գրկել։
-
Հավասարակշռության և համակարգված շարժումների զարգացում:
Ինն ամսական երեխան ակտիվորեն փորձում է տարածություն հաղթահարել, որոշում է հետազոտել իր շուրջը գտնվող կետերը՝ զարգացնելով իր արագությունը և ճշգրտությունը:
Կոգնիտիվ զարգացում
Իններորդ ամսում երեխան արդեն շատ ավելի հետաքրքրված է շրջապատող իրերով և մարդկանցով։ Նա սկսում է ճանաչել իր սեփական անունը և երբ լսում է այն, հաճախ հայացքով ի նշան հաստատման պատասխանում է։ Երեխան սկսում է հասկանալ, որ իր գործողությունները՝ ձեռքի շարժումները կամ ձայնը, կարող են ազդել իր շրջապատի վրա։
Այս տարիքում երեխայի բացահայտման գործընթացը շարժվում է դեպի ավելի խորը պատկերացումներ և փորձարկումներ.
-
Նախնական ուսումնասիրություն:
Երեխան օժտված է բնական հետաքրքրությամբ՝ ուշադրություն դարձնելով շրջապատի տարբեր օբյեկտներին, գույներին ու ձևերին:
Խաղերի միջոցով նա սկսում է հասկանալ գործողությունների և դրանց հետևանքների կապը:
-
Օբյեկտի մշտականության հասկացություն:
Երեխան արդեն բացահայտում է, որ օբյեկտը գոյություն ունի նույնիսկ այն դեպքում, երբ նայում ենք մեկ այլ կողմ: Այս պատկերացումը հիմք է դնում իր կոգնիտիվ զարգացման համար:
Լեզվական զարգացում
Լեզվի զարգացման այս փուլում երեխայի հիմնական գործողությունը արտահայտվում է լսելու և որոշ հնչյուններ արտաբերելու միջոցով:
Երեխան սկսում է արտահայտել իր զգացմունքները չհիմնված բառերով՝ արտաբերելով կրկնվող ձայններ։
Երբ ծնողները կամ հարազատները խոսում են, երեխան ուշադրությամբ լսում է ձայները, փորձելով նույն կերպ արտահայտել տարրերը, ինչը նպաստում է նրա լեզվական կարողությունների ձևավորմանը:
Այս ամսում նաև ծնվում են առաջին բառերը։ Երեխան կարող է սկսել հնչեցնել «մամա» կամ «դադա» ձայներ՝ փորձում ասելիքը բառերով փոխանցել։
Սոցիալական և էմոցիոնալ զարգացում
Երեխան իր զարգացման այս փուլում ավելի խորը կապեր է հաստատում ընտանիքի անդամների հետ։ Նա շատ ավելի զգայուն է դառնում մայրիկի կամ հայրիկի հանդեպ, և հաճախ արտահայտում է մոր շոշափման կամ ձայնը լսելու ուրախություն։ Իր էմոցիոնալ աշխարհում երեխային կարելի է նկատել ավելի բարձր մակարդակով կապվածություն․ մարդիկ, ովքեր հաճախ կողքին են լինում, նրա համար դառնում են կարևոր։
Այս ժամանակահատվածում երեխան կարող է սկսել ցուցադրել անհանգստություն, երբ նրա մոտ չեն այն մարդիկ, որոնց նա արդեն ճանաչում է և նրանց հետ կապված է։ Սա երեխայի սոցիալական զարգացման կարևոր մաս է՝ նա սկսում է հասկանալ, որ երբ մարդիկ հեռանում են, նրանք կարող են վերադառնալ։
Խորհուրդներ ծնողների
Երեխայի զարգացումը մեծապես կախված է ընտանիքի աջակցությունից, հետևյալ խորհուրդները կարող են օգնել.
-
Ստիմուլային միջավայրի ստեղծում: Արտաքին միջավայրը պետք է լինի անվտանգ ու խթանող՝ թույլ տալով երեխան ազատ կերպով բացահայտել իր շուրջը գտնվող նոր տարրերը:
-
Ամենօրյա շփում և խաղ: Խոսեք, երգեք, կարդացեք ու խաղացեք երեխայի հետ, որպեսզի նրա լեզվական և կոգնիտիվ հմտությունները արդյունավետ զարգանան:
-
Նախնական շարժական ակտիվություն: Ապահովեք երեխայի համար աշխատանքային հարմարավետություն՝ որպեսզի նա ազատ կերպով շարժվի և ուսումնասիրի իր մարմնի կարողությունները:
-
Հոգեբանական օժանդակություն: Հարգեք իր զգացմունքային փորձարկումները, աջակցելով նրան հասկանալ իր էմոցիաները և զարգացնել դրանք։
Եզրակացություն
Երեխայի զարգացման իններորդ ամիսն այն ժամանակահատվածն է, երբ նա սկսում է ընկալել աշխարհը և իր շուրջը գտնվող մարդկանց այնպիսի խորությամբ, որ մինչ այդ չի ունեցել։ Նրա շարժումները դառնում են ավելի նպատակաուղղված, խոսքը՝ ավելի արտահայտիչ, իսկ էմոցիոնալ կապերն ավելի ամուր։ Սա ժամանակահատված է, երբ երեխայի ֆիզիկական, մտավոր և սոցիալական զարգացումը մեծ շեշտադրություն է ունենում, և նա միտված է ձեռք բերելու բազմաթիվ նոր հմտություններ՝ պատրաստ լինելով առաջ շարժվել հաջորդ փուլերին։
Ծնողների ուշադրությունն ու խնամքը կարևոր ներդրում են երեխայի ներդաշնակ զարգացումը ապահովելու գործում: Յուրաքանչյուր երեխա իր արագությամբ զարգանում է, ուստի կարևոր է հետևել նրա կարիքներին, աջակցել ու առաջարկել ստեղծագործ, հետաքրքրական միջավայր՝ որպեսզի երեխան ապահով ձևով շարժվի դեպի զարգացման հաջորդ փուլերը: