Երբ 2.5 տարեկան դեռ չխոսող երեխան մտահոգություն է․ երբ դիմել մասնագետի

Սակայն որոշ ժամանակային սահմաններ կան, որոնցից ուշացած խոսքի զարգացումը կարող է լինել մտահոգիչ։ Եթե 2.5 տարեկան երեխան դեռ չի խոսում պարզ բառերով կամ չի փորձում հաղորդակցվել ձայներով կամ ժեստերով, ծնողները հաճախ սկսում են անհանգստանալ՝ արդյո՞ք դա նորմալ է, թե՞ պետք է դիմել մասնագետի։

Ի՞նչ կարելի է համարել նորմալ 2.5 տարեկանում

Տարբեր երեխաներ տարբեր տեմպերով են զարգանում, սակայն 2.5 տարեկանում երեխան, որպես կանոն, պետք է կարողանա՝

• օգտագործել առնվազն 50 բառ,

• կազմել երկու բառից բաղկացած պարզ նախադասություններ (օրինակ՝ «մամա ջուր», «տու տու գնա»),

• հասկանալ պարզ հրահանգներ (օրինակ՝ «բեր գնդակը», «փակիր դուռը»),

• օգտագործել ժեստեր, ցուցադրել իր ուզածը։

Եթե այս փուլում երեխան չի խոսում կամ խոսքը շատ սահմանափակ է, կարևոր է գնահատել նաև այլ կողմեր՝ լսողությունը, ընդհանուր հաղորդակցման փորձերը, ուշադրությունը, խաղային վարքը։

Որո՞նք են մտահոգիչ ազդանշանները

Դիմել մասնագետի անհրաժեշտություն կա, եթե՝

• երեխան ընդհանրապես խոսք չի օգտագործում՝ ոչ բառեր, ոչ ձայներ,

• չի արձագանքում անունին, ձայնին կամ հնչյուններին,

• չի փորձում շփվել՝ ժեստերով, հայացքով, ձայնով,

• խոսքը հանկարծակի դադարում է զարգանալ կամ հետընթաց է նկատվում,

• չի հասկանում պարզ բառեր ու հրահանգներ,

• խաղալիս չի երևում երևակայական խաղեր կամ սոցիալական ներգրավվածություն։

Ո՞ր մասնագետներին կարելի է դիմել

Եթե վերոնշյալ ազդանշանները կան, կարելի է սկսել՝

• մանկաբույժից, ով կգնահատի ընդհանուր զարգացումը և կուղղորդի համապատասխան մասնագետի,

• խոսքի թերապևտից (լոգոպեդից)՝ խոսքի զարգացման մակարդակը գնահատելու համար,

• լսողության հետազոտումից, որովհետև երբեմն ուշացած խոսքը կապված է լսողական խանգարումների հետ,

• մանկական նյարդաբանից կամ զարգացնող հոգեբանից, եթե կան կասկածներ զարգացման այլ խանգարումների մասին (օրինակ՝ աուտիզմ, զարգացման ուշացում)։

Ինչո՞ւ է կարևոր վաղ արձագանքը

Երեխայի ուղեղը զարգանում է շատ արագ հատկապես 0–3 տարեկան շրջանում։ Եթե խոսքի զարգացման խանգարում կա, ապա որքան շուտ սկսվի աջակցությունն ու թերապիան, այնքան բարձր են դրական արդյունքի հնարավորությունները։ Հաճախ ուշացած խոսքի պատճառները լուծելի են, երբ ծնողները ժամանակին արձագանքում են։

Ինչ կարող են անել ծնողները

• Շարունակել խոսել երեխայի հետ պարզ բառերով և արտահայտություններով,

• Կարդալ բարձրաձայն, երգել մանկական երգեր, խաղալ սոցիալական խաղեր,

• Խրախուսել երեխային արտահայտվել՝ նույնիսկ ձայներով կամ ժեստերով,

• Սահմանափակել էկրանի դիմաց անցկացվող ժամանակը՝ հատկապես խոսքի զարգացման փուլում,

• Հետևել երեխայի արձագանքներին և չհամեմատել նրան այլ երեխաների հետ։

Եթե 2.5 տարեկանում երեխան դեռ չի խոսում կամ խոսքը շատ սահմանափակ է, դա կարող է լինել զարգացման նորմայի մի մաս, սակայն կարևոր է չանտեսել հնարավոր ազդանշանները։ Վաղ ախտորոշումը և համապատասխան աջակցությունը կարող են մեծապես նպաստել երեխայի զարգացմանը։ Եթե ունեք կասկածներ՝ մի հապաղեք դիմել մասնագետի։