Ժամանակով իրեք ջահել տղա գնում են աշխատանքի։ Գնում են հասնում մի ճամփաբաժանի։ Նրանք իրար խոսք են տալիս՝ ով որ առաջինը ետ դառնա, սպասի մեկելներին. ոնց որ իրար հետ դուրս են եկել գեղիցը, էնպես էլ իրար հետ ետ գան։

Անց ա կենում մի քանի տարի։ Էդ տղերքը ետ են գալիս իրենց նշանակած տեղը։ Ամեն մեկը սկսում ա պատմել իր գլխի եկածը։ Նրանցից մեկը ասում ա,— ես յոթ տարի Վանա թագավորի մոտ ձիապան էի։ Աստծու ամեն առավոտ թագավորն ինձ հարուր ոսկի էր տալիս ու հրամայում, որ տանեմ աղքատներին բաժանեմ։ Ես էլ էդ հրամանը հալալությունով կատարում էի։ Յոթ տարին որ թամամեց, թագավորը շատ փող տվեց ինձ ու ճամփու դրեց։
Ընկերները հարցնում են.

— Բա, դու, որ յոթ տարի թագավորի մոտ ձիապան կացար, ու նա քու ձեռով ամեն առավոտ փող էր բաժանում աղքատներին, օրից մի օր չհարցրի՞ր, թե թագավոր, քու դարդն ի՞նչ ա, որ էդ բանը անում ես։

Հեքիաթի 1-ին մասը կարդացեք այստեղ

Վա՜յ ի՞նչ զարմանալի է։ Կարծես մեր տերերի մասին է, որոնք շատ են չարացել, բամբասկոտ, ագահ ու անհանգիստ են դարձել, միաբերան բացականչեցին բոլոր մատիտները։

— Իսկ ես հիշում եմ այս խոսքերը, միջամտեց կապույտ մատիտը, որ մի օր ընդգծեց մեր տերը, որը կարծես լրացնում է նոր ասածներին։ Այդ տեղը, որ Ավետարան էր կոչվում, գրված էր «Պետք է լսեք պատերազմներ ու պատերազմների լուրեր։ Զգույշ մնացեք ու մի վախեցեք, քանի որ այդ ամենը պետք է որ լինեն, բայց դա վերջը չէ: Քանի որ ազգերը ազգերի վրա կհարձակվեն, թագավորությունները թագավորությունների վրա: Տեղ- տեղ սովեր ու վաղաժամ մահեր ու երկրաշարժեր պետք է լինեն»:

— Օ՜օ՜օ՜, ինչ սարսափելի բաներ են գրված խեղճ մարդկանց համար — այս ու այն կողմից բացականչեցին վախեցած մատիտները:

— Այնտեղ գրված էր նաև ինչ-որ վերջի մասին, այդ ի՞նչ վերջ է, ինչի՞

Երկիրը ծնվեց ու լաց եղավ: Ինչո՞ւ լաց եղավ, որտեղի՞ց այդ տխրությունը, ինքն էլ չգիտեր: Ավելի շուտ՝ գիտենալու և չգիտենալու մեջտեղում էր ու քանի որ ինքը դեռ փոքր էր, այդ պետճառով չգիտեր, թե ինչու է լալիս: Հետո նա դեռ թրջված մեկն էր ու նույնիսկ ցամաք տեղ չուներ վրան: Բայց հոգատար Այգեպանը առուներ ու փոսեր էր արեց, ջրերը լցվեցին դրանց մեջ ու երևաց Երկրի մարմինը: Հետո կապույտ-կապույտ, համարյա երկնագույն մի գլխարկ նվիրեց նրան՝ այնքան սազող, որ չէր ուզում նույնիսկ գիշերը հանել:

Ամեն օր Այգեպանը գալիս, նախ ժպտում էր բա՜րի-բա՜րի ժպիտով, հետո իր համար քթի տակ մտմտալով տնտղում էր, տնտղում էր ու վերջում ինչ-որ բան ասում, ու հո՜պ … և ա՜յ քեզ հրաշք, կանաչ խոտ, ծաղիկ ու պես-պես ծառեր էին բուսնում երկրի վրա՝ զանազան գեղեցիկ

Ժամանակով լինում ա մի թագավոր։ Սրան ունենում ա մինուճար մի աղջիկ։ Էս աղջիկը շատ սիրուն ա լինում։ Շատ խելոք ու շատ նամուսով, բայց միշտ փախչելիս ա լինում աշխարքի վայելքից։

— Միտք չունեմ,— ասում ա,— աշխարհ մտնելու։ Իմ սիրտը երկնային աստծուն ու Քրիստոսին եմ տվել։

Թագավորի տեղը շատ նեղում են.

— Աղջկանդ մարդու տուր, որ մահիցդ հետո աշխարքը անտեր չմնա։ Թագավորի աղջիկն ասում ա.

— Այ հեր, դե որ էդպես զոռում են, ես էսպես պայման եմ դնում. Ես կուզեմ էն տղին, որ կհամաձայնվի տարենը մենակ մի անգամ իմ անկողինը գար:

Էս բանը հայտնում են աշխարհի բոլոր կողմերին, ամա բոլոր թագաժառանգներն ու իշխանները հրաժարվում են էդ չլսված պայմանից։

Աշխատանքային օրը ավարտվեց

— Կարծես թե գնացին, և շքամուտքի դուռն էլ կողպեցին։ Կարող էս հայտատարել բոլոր մատիտներին, որ հավաքվեն բաժնի վարիչի սեղանի վրա, և զգուշացրու, որ անխտիր ներկայանան, քանի որ շատ հետաքրքիր ու կարևոր հանդիպում պետք է լինի, — կարգադրեց հնաոճ արտաքինով տարեց մատիտը:

Շատ չանցած նախագծային գրասենյակի բոլոր մատիտները հավաքվեցին սպիտակ թղթով ծածկված սեղանի վրա, որտեղ իրենց տերերը ընդմիջման ժամանակ ուտում էին ու զրուցում:

Տարեց, հնաոճ մատիտը, որին բոլորը հարգանքով «հայրիկ» էին անվանում, ոտքի ելավ ու ձեռքը բարձրացնելով խոսեց, ասելով.

— Եղբայրներ, նախ զգուշացնեմ, որ անցյալ հավաքույթից հետո, մեր անփութության պատճառով մատիտահետքեր էին մնացել սեղանի վրա, և կասկածի տեղիք տվեց մեր տերերին, որ իրենց բացակայության

(ԳԵՐՄԱՆԱԿԱՆ)

Գյուղից մի քիչ ծուռը, սարալանջին մի փոքրիկ տնակում իր ծեր հոր հետ ապրում էր ջահել Իերգը։ Ունեցած հողերն ուղիղ էնքան էր, ինչքան որ հարկավոր էր անկարոտ ապրելու համար։ Հենց տան կողքից սկսվում էր.կաղնի ու հաճարի ծառերի թավ ու պառավ անտառը, իսկ տան առաջին ընկած էր մի հին, կոտրած ջաղացքար։ Էն հին կոտրած ջաղացքարին նստողի աչքին սքանչելի տեսարան էր բացվում դեպի հովիտը, դեպի հովիտով վազող գետը ու դեպի սարերը, որ բարձրանում էին գետի մյուս կողմը։ Իերգը իր գործը դաշտում վերջացնելուց հետո, իրիկունները սիրում էր նստել էս քարի վրա. արմունկները ծնկներին տված ու գլուխը հենած ձեռներին՝ նա ժամերով նստում էր ու անձնատուր էր լինում իր ցնորքներին։

Եվ որովհետև գյուղի գործերով էլ շատ չէր հետաքրքրվում ու գրեթե միշտ մնում էր խաղաղ, մենակ իր մտքերի մեջ խորասուզված, գյուղացիք էլ, հեգնելով, անունը դրել էին Երազող Իերգ։ Նա էլ իսկի չէր նեղանում սրանից։

Քանի մեծանում էր՝ էնքան առանձնանում էր ու դառնում լռակյաց, իսկ երբ հերն էլ