Մանկական աուտիզմը նյարդաբանական զարգացման խանգարում է, որը բնութագրվում է սոցիալական շփման դժվարություններով, խոսքի ու վարքի առանձնահատկություններով, ինչպես նաև սահմանափակ հետաքրքրություններով:
Այն հաճախ հայտնաբերվում է կյանքի առաջին երեք տարիներին և կարող է տարբեր դրսևորումներ ունենալ յուրաքանչյուր երեխայի մոտ:
Աուտիզմի հիմնական նշանները
Աուտիստիկ երեխաների մոտ կարող են դիտվել հետևյալ բնորոշ գծերը.
-
Սոցիալական շփման դժվարություններ՝ աչքի կոնտակտի նվազում, մենակ խաղալու նախընտրություն, հույզերի ընկալման բարդություն:
-
Խոսքի զարգացման խնդիրներ՝ ուշ խոսել սկսելը կամ խոսքի բացակայությունը, կրկնողաբար նույն բառերն ու արտահայտությունները օգտագործելը:
-
Վարքային առանձնահատկություններ՝ կրկնվող շարժումներ (օրինակ՝ ձեռքերի թափահարում, մարմնի ճոճում), առօրյայի պահպանման պահանջ, փոփոխություններին հարմարվելու դժվարություն:
-
Զգայունակության խանգարումներ՝ բարձր զգայունություն ձայների, լույսերի կամ հպման նկատմամբ:
Աուտիկ երեխայի վարքն աչքի է ընկնում ծայրահեղ հակադրություններով: Նա մեկ կարող է ուժեղ վախեր ունենալ, նույնիսկ սովորական առարկաներից` լամպերից, աթոռից, և մեկ էլ կարող է կորցնել իրական վտանգի զգացումը` կանգնել փողոցի մեջտեղը, բարձրանալ բարձր տեղեր, գնալ տնից շատ հեռու։
Աուտիզմի պատճառները
Աուտիզմի առաջացման պատճառները ամբողջությամբ պարզ չեն, սակայն գիտնականները նշում են գենետիկական և շրջակա միջավայրի գործոնների կարևորությունը: Այն չի առաջանում ծնողների մեղավորության կամ դաստիարակության սխալների հետևանքով:
Ինչպես աջակցել աուտիստիկ երեխաներին
Աուտիստիկ երեխաներին աջակցելու համար կարևոր է ճիշտ մոտեցում ցուցաբերել և ստեղծել բարենպաստ միջավայր:
-
Վաղ միջամտություն․ որքան շուտ ախտորոշվի աուտիզմը, այնքան ավելի արդյունավետ կարող են լինել թերապիաները:
-
Անհատականացված կրթություն․ հատուկ ուսուցման մեթոդները կարող են օգնել երեխային ավելի լավ զարգացնել շփման և ինքնուրույնության հմտությունները:
-
Խոսքի և վարքի թերապիա․ լոգոպեդները և հոգեբանները կարող են օգնել երեխային շփման հմտությունների զարգացման գործում:
-
Ընտանիքի աջակցություն․ ծնողները պետք է տեղեկացված լինեն աուտիզմի մասին և համագործակցեն մասնագետների հետ:
-
Խաղեր և ակտիվություն․ որոշ խաղեր և ստեղծագործական զբաղմունքներ կարող են օգնել երեխաներին զարգացնել հուզական և սոցիալական հմտությունները:
Եզրակացություն
Աուտիզմով երեխաները կարող են հաջողության հասնել, եթե նրանց աջակցություն տրամադրվի և զարգացվի իրենց ուժեղ կողմերը: Կարևոր է, որ ընտանիքները, ուսուցիչները և մասնագետները միասին աշխատեն երեխայի զարգացման և ինտեգրման համար: Յուրաքանչյուր երեխա ունի իր յուրահատուկ աշխարհը, և մեր դերն է օգնել նրան բացահայտել և դրսևորել իր ներուժը: