Երեխայի կյանքի առաջին տարին ամենակարևոր շրջանն է նրա ֆիզիկական, մտավոր և սոցիալական զարգացման համար:
Այս շրջանը կարևոր դեր է խաղում երեխայի հետագա կյանքի որակի վրա: Սակայն, երբեմն երեխաների մոտ դիտվում է զարգացման հապաղում, ինչը կարող է անհանգստություն առաջացնել ծնողների մոտ։ Ստորև ներկայացված են մինչև 1 տարեկան երեխաների զարգացման հապաղման հիմնական պատճառները:
1. Գենետիկական գործոններ
Որոշ դեպքերում զարգացման հապաղումը պայմանավորված է գենետիկական խանգարումներով, ինչպիսիք են՝
-
Դաունի համախտանիշը,
-
Նյարդաբանական հիվանդությունները,
-
Մետաբոլիկ խանգարումները, որոնք ազդում են երեխայի աճի և զարգացման վրա:
2. Հղիության ընթացքում բարդություններ
Երեխայի առողջության հիմքը դրվում է դեռ հղիության ընթացքում: Հղիության ընթացքում որոշ բարդություններ կարող են բացասաբար ազդել երեխայի զարգացման վրա, այդ թվում՝
-
Մոր վատ սննդակարգը կամ անհրաժեշտ վիտամինների պակասը,
-
Մոր հիվանդությունները, օրինակ՝ հիպերտոնիան կամ շաքարային դիաբետը,
-
Ծննդաբերության ժամանակ առաջացած թթվածնային սովը (հիպօքսիա):
3. Վաղաժամ ծնունդ
Վաղաժամ ծնված երեխաների օրգանիզմը դեռ ամբողջությամբ պատրաստ չէ արտաքին միջավայրին, ինչի պատճառով նրանց մոտ կարող է դիտվել զարգացումային հապաղում: Վաղաժամ ծնունդը կարող է ազդել երեխայի մկանային տոնուսի, շարժումների համակարգման և հոգեկան զարգացման վրա:
4. Սննդային խնդիրներ
Երեխայի սնուցումը առանցքային դեր է խաղում նրա ֆիզիկական և մտավոր զարգացման մեջ: Սննդի պակասը կամ ոչ ճիշտ սննդակարգը կարող են հանգեցնել՝
-
Քաշի և հասակի հետամնացության,
-
Որոշ վիտամինների և հանքանյութերի անբավարարության, ինչն ազդում է ուղեղի և մկանների զարգացման վրա:
5. Բնապահպանական գործոններ
Երեխայի շրջակա միջավայրը մեծ ազդեցություն ունի նրա զարգացման վրա: Բնապահպանական գործոններից են՝
-
Ծնողների կամ խնամողների ուշադրության պակասը,
-
Ոչ ստիմուլացնող միջավայր (խաղալիքների, շփման և երաժշտության բացակայություն),
-
Սթրեսային իրավիճակները կամ ընտանեկան խնդիրները:
6. Վարակիչ հիվանդություններ
Վաղ տարիքում երեխաները խոցելի են տարբեր վարակիչ հիվանդությունների նկատմամբ, ինչպիսիք են մենինգիտը, մենինգոէնցեֆալիտը կամ ռեսպիրատոր հիվանդությունները, որոնք կարող են ազդել նյարդային համակարգի և ընդհանուր զարգացման վրա:
7. Հոգեբանական պատճառներ
Երեխաները, ովքեր ապրում են սիրո և ուշադրության պակասի պայմաններում, ավելի հավանական է ունենան հապաղում մտավոր և հուզական զարգացման մեջ: Հոգեբանական սթրեսը կարող է դրսևորվել՝
-
Խոսքի հապաղմամբ,
-
Մոտորիկ հմտությունների դանդաղ զարգացման տեսքով:
8. Նեյրոդիվերսիվության առանձնահատկություններ
Նեյրոդիվերսիվությունը, ինչպիսին է աուտիզմը, կարող է ազդեցություն ունենալ երեխայի զարգացման վրա: Աուտիզմ ունեցող երեխաները կարող են ունենալ լեզվաբանական, սոցիալական կամ մոտորիկ հմտությունների զարգացման ուշացում: